Dr Dimos Adamidis w latach 1972-1977 studiował historię na UWR. Zatrudniony był w Instytucie Politologii UWr, gdzie obronił pracę doktorską poświęconą Andreasowi Papandreu. Jest członkiem Towarzystwa Greków w Polsce.
16 grudnia 2024 r. o godzinie 17 w sali audiowizualnej Pałacu Królewskiego, Oddziału Muzeum Miejskiego przy ul. Kazimierza Wielkiego 35 (lewe skrzydło drugie wejście) na spotkaniu sekcji TMW „Pokolenie powojenne” dr Dimos Adamidis wygłosił wykład poświęcony mniejszości greckiej we Wrocławiu. Streszczenie wykładu.
Mniejszość grecka
streszczenie wykładu dr. Dimosa Adamidisa wygłoszonego na spotkaniu sekcji TMW Pokolenie powojenne w dn. 16 grudnia 2024 r.
Okres od 1946-1948 to czas greckiej wojny domowej, wojny, która maksymalnie wyczerpała kraj.
14 stycznia 1948 roku w ramach poparcia i solidarności z walczącą lewicą powołano do życia Towarzystwo Przyjaciół Demokratycznej Grecji
z Władysławem Broniewskim jako przewodniczącym Zarządu Głównego. Władze polskie w latach 1948-1949 zorganizowały szeroko zakrojoną akcję pomocy dla greckich partyzantów i ludności cywilnej. Akcja ta przybierała najróżniejsze formy, organizowano manifestacje popierające walkę sił demokratycznych, organizowano pomoc dla wdów i sierot po poległych żołnierzach Demokratycznej Armii Grecji (DAG), przeprowadzono szeroką akcję solidarności z „Wolną Grecją”.
Rząd polski nie tylko popierał akcję wysyłania darów dla ludności walczącej „Wolnej Grecji”, ale udzielał innego rodzaju pomocy humanitarnej.
Na jesieni 1948 roku przyjechało do Polski ok. 3,5 tysiąca greckich dzieci od wieku przedszkolnego do szesnastu lat.
W lecie 1949 roku DAG nie była już w stanie powstrzymać ofensywy wojsk rządowych. Żołnierze DAG oraz tysiące ludności cywilnej uchodziły
z kraju przed prześladowaniem reżimu ateńskiego.
Do Polski przybyło 11458 osób. Uchodźcy niemal w całości pochodzili ze środowiska wiejskiego, nieliczni tylko z małych miasteczek. Wywodzili się z terenów, gdzie toczyły się walki, czyli z Macedonii, Epiru, Tracji i Tesalii. Wśród nich znajdowała się grupa tzw. „Slavomakedones. Przybyli do Polski w fatalnym stanie zdrowia. Uchodźcy zostali pozbawieni obywatelstwa greckiego. W 1950 roku po kuracjach w dolnośląskich sanatoriach
i zakładach leczniczych wszystkich ozdrowieńców osiedlono w Zgorzelcu. W latach późniejszych Grecy stopniowo opuszczali to miasta, przenosząc się przede wszystkim do Wrocławia, gdzie stworzyli i gdzie nadal istnieje największy ośrodek tej społeczności. Mniejsze grupy zamieszkiwały Świdnicę, Legnicę, Żagań oraz Szczecin. Władze polskie zapewniły uchodźcom odpowiednie warunki leczenia, naukę języka polskiego, zdobycie zawodu i pracy. Następował proces asymilacji, przy pielęgnacji tożsamości narodowej.
W 1953 roku powstał we Wrocławiu Związek Uchodźców Politycznych z Grecji w Polsce im. N. Belojanisa, który przejął pismo „Dimokratis”, wydawane po grecku z wkładką macedońską. Związek, przy akceptacji władz polskich umożliwił Grekom nauczanie języka ojczystego, oraz rozwój amatorskiego ruchu kulturalnego. Powstawały świetlice m.in. we Wrocławiu.
Głównym celem Związku było doprowadzenie do uchylenia przez rząd grecki dekretu o zbiorowym pozbawieniu emigrantów politycznych obywatelstwa greckiego, walczono o umożliwienie powrotu do Ojczyzny. Proces repatriacji był złożony i bardzo trudny. Grecy wracali w 1963-65, w 1974 roku, w 1981 roku. Repatrianci charakteryzowali się dwukulturowością.
Obecnie w Polsce mieszka 4000 osób pochodzenia greckiego. Część Słowian Macedońskich utworzyła odrębną organizację Towarzystwo Macedończyków w Polsce z siedzibą w Gdańsku (1989).
W grudniu 1984 roku na X Krajowym Zjeździe Delegatów Związku Uchodźców Politycznych z Grecji w Polsce podjęto decyzję o przekształceniu Związku w Towarzystwo Greków w Polsce. Uchwalono nowy statut. Siedzibą władz centralnych pozostał Wrocław. Głównym celem Towarzystwa jest podtrzymanie i upowszechnienie postępowych tradycji historycznych, popularyzowanie kultury greckiej oraz nauczanie języka nowogreckiego. Towarzystwo organizuje spotkania, odczyty, zabawy, akademie rocznicowe.
W Polsce mieszka już trzecie pokolenie Greków, które w dalszym ciągu, choć w różnym stopniu zachowuje grecką świadomość narodową. Koncentruje się głownie na utrzymaniu więzi turystycznych i rodzinnych z atrakcyjnym krajem swoich dziadków i ojców.
dr Dimos Adamidis